ÇÜRÜK NEDİR?

 1)Çürük nedir? 

 Diş çürüğü; bakterilerin ürettikleri asitle dişin sert yapısını oluşturan diş minesi, dentin ve sement tabakalarına hasar verdiği bir hastalıktır. Başka bir ifadeyle diş çürüğü çoğunlukla dişin sert dokusu olan mine, onun altındaki dentin ve kimi zamanda kök yüzeyini örten sert dokunun yıkılması olayıdır. Bu dokularda bakterilerin çalışması sonucu zamanla dişlerde kaviteler (oyulmuş boşluklar) meydana gelmektedir. İki grup bakterinin bunların meydana gelmesinden sorumlu olduğu düşünülmektedir: Streptococcus mutans* ve Lactobacillus*. Yaşamı tehdit edecek ağrıya neden olmsa da pulpitis ağrısı önemli derecede rahatsız edici boyuttadır. Neden olduğu problemler, bir çok ülkede önemli ekonomik yük oluşturur. Bu nedenle diş çürüğünün erken teşhis ve tedavisi son derece önemlidir.

 Çürüğün meydana gelebilmesi için bu 4 faktörün hepsinin mevcudiyeti gereklidir,aksi durumda çürük oluşmaz.Diş kronunda çürük önce mine yüzeyinden başlar, daha sonra dentin dokusunu etkiler. Eğer tedavi edilmezse pulpa dokusuna kadar ulaşır.Mine dokusunun dışa yansıyan opak görüntüsü çürük varlığının birgöstergesidir. Bu safha da çürük için kavitasyon meydana gelmemiştir, profilaksiyöntemleri ile çürük gelişimi durdurulabilir veya remineralizasyon sağlanarak çürük başlangıcının geri dönüşümü sağlanabilir.

*Streptococcus mutans ve Lactobacillus çoğunlukla insan ağız boşluğunda bulunan gram-pozitif, fakültatif anaerobik bir bakteridir ve diş çürüğünün oluşumunda önemli bir etkendir.

Dişin Kimyasal Yapısı ve Çürüme Süreci Diş minesi ve dentini esas olarak hidroksiapatit tuzlarından meydana gelir. Bu kalsiyum tuzu, asitlerin uzun süreli temasına karşı dayanıklı değildir ve dekalsifiye olur yani çözünür.Mine organik ve inorganik bölümlerden oluşur.İnorganik bölüm (%95-98)+ Organik Bölüm (%1-2)+ S u = Kimyasal yapı Dişin Kimyasal formülü: Ca10(PO4)6(OH)2+2F- ------> Ca10(PO4)6F2+ 2 OHYani, hidroksiapatit flor ile birleşerek hidroksiapatitten daha dayanıklı bir molekül olan Flor apatit oluştutur.Çürüme reaksiyonu ise ortamdaki serbest H+ iyonlarınca başlatılır, dişteki kalsiyum dişten ayrışır. Şöyle ki: Ca10(PO4)6(OH)2 + 8 H+ -----> 10 Ca+2 +6 HPO4 + 2 H2O 10 Ca+2 +6 HPO4 ise ayrışmış, bozunmuş olan diş yapısı yani çürüktür. Diş çürüğü, bir başka ifadeyle, kimyasal olarak organik ve inorganik bölüm arasındaki dengenin bozulmasıdır. Organik ve inorganik bölümler birbirine sıkı biçimde bağlı (grift) olarak bulunurlar. Bu kenetlenmenin (matriksin, kristalli düzgün yapının) bozulması sonucu organik ve inorganik bölümler ayrışır ve inorganik bölümdeki iyonlar çözünerek ağız ortamına geçer. Çürük Süreci Streptococcus mutans adlı bakteri çürüğün başlangıcında en önemli role sahiptir. Bu bakteri salgıladığı bazı maddelerle diş yüzeyinin yapışkanlığını artırarak bakteriler ve gıda artıklarının diş yüzeyine daha kolay yapışmasına sebep olur. Ağız içerisinde besin artıkları kaldıkça, mikroorganizmalara tutunacak daha fazla alan ve gıda sağlamış olur. Mikroorganizmalar bu besinleri kullanır ve metabolizmaları sonucu açığa çıkan asitler ağız "pH"sını düşürür. Yani ağız içerisindeki serbest H+ iyon konsantrasyonu artar. (5,5 >pH-tehlikeli pH sınırı) H+ iyonları, Ca10(PO4)6(OH)2**(hidroksiapatit) molekülü içindeki kalsiyumu (Ca) çekip alır ve inorganik kısmın çözünmesi (çürümesi) başlar. Bakterilerin metabolizmasına izin verilen süre arttıkça bu olay da artarak devam eder ve geriye dönüş zorlaşır. Ağız pH < 5,5 olduğunda, mine yüzeyinde çözünme başlar. ancak hemen çürük oluşmaz. pH kısa süre içerisinde normale dönerse tükürük içerisindeki kalsiyum yardımıyla demineralize olan kısım remineralize olur, yani açığa çıkan iyonlar geri döner ve pürüzlenen mine yüzeyini tekrar mineralize ederler.

**Hidroksiapatit, dişlerin mine ve dentin tabakası ve kemikte bulunan, kimyasal formülü Ca10(PO4)6(OH)2 olan kalsiyum tuzudur. Dişin Kimyasal Yapısı ve Çürüme Süreci Diş minesi ve dentini esas olarak hidroksiapatit tuzlarından meydana gelir. Bu kalsiyum tuzu, asitlerin uzun süreli temasına karşı dayanıklı değildir ve dekalsifiye olur yani çözünür.Mine organik ve inorganik bölümlerden oluşur.İnorganik bölüm (%95-98)+ Organik Bölüm (%1-2)+ S u = Kimyasal yapı Dişin Kimyasal formülü: Ca10(PO4)6(OH)2+2F- ------> Ca10(PO4)6F2+ 2 OHYani, hidroksiapatit flor ile birleşerek hidroksiapatitten daha dayanıklı bir molekül olan Flor apatit oluştutur.Çürüme reaksiyonu ise ortamdaki serbest H+ iyonlarınca başlatılır, dişteki kalsiyum dişten ayrışır. Şöyle ki: Ca10(PO4)6(OH)2 + 8 H+ -----> 10 Ca+2 +6 HPO4 + 2 H2O 10 Ca+2 +6 HPO4 ise ayrışmış, bozunmuş olan diş yapısı yani çürüktür. Diş çürüğü, bir başka ifadeyle, kimyasal olarak organik ve inorganik bölüm arasındaki dengenin bozulmasıdır. Organik ve inorganik bölümler birbirine sıkı biçimde bağlı (grift) olarak bulunurlar. Bu kenetlenmenin (matriksin, kristalli düzgün yapının) bozulması sonucu organik ve inorganik bölümler ayrışır ve inorganik bölümdeki iyonlar çözünerek ağız ortamına geçer. Çürük Süreci Streptococcus mutans adlı bakteri çürüğün başlangıcında en önemli role sahiptir. Bu bakteri salgıladığı bazı maddelerle diş yüzeyinin yapışkanlığını artırarak bakteriler ve gıda artıklarının diş yüzeyine daha kolay yapışmasına sebep olur. Ağız içerisinde besin artıkları kaldıkça, mikroorganizmalara tutunacak daha fazla alan ve gıda sağlamış olur. Mikroorganizmalar bu besinleri kullanır ve metabolizmaları sonucu açığa çıkan asitler ağız "pH"sını düşürür. Yani ağız içerisindeki serbest H+ iyon konsantrasyonu artar. (5,5 >pH-tehlikeli pH sınırı) H+ iyonları, Ca10(PO4)6(OH)2**(hidroksiapatit) molekülü içindeki kalsiyumu (Ca) çekip alır ve inorganik kısmın çözünmesi (çürümesi) başlar. Bakterilerin metabolizmasına izin verilen süre arttıkça bu olay da artarak devam eder ve geriye dönüş zorlaşır. Ağız pH < 5,5 olduğunda, mine yüzeyinde çözünme başlar. ancak hemen çürük oluşmaz. pH kısa süre içerisinde normale dönerse tükürük içerisindeki kalsiyum yardımıyla demineralize olan kısım remineralize olur, yani açığa çıkan iyonlar geri döner ve pürüzlenen mine yüzeyini tekrar mineralize ederler. 2)Mikrobiyal dental plak nedir? Plak kontrol yöntemlerini anlatınız. MİKROBİYAL DENTAL : Ağızda bulunan bakterilerden, epitel ve diğer hücre döküntülerinden, çeşitli tükürük proteinlerinden ve gıda artıklarından oluşan kompleks bir yapıdır. Fizyolojik bir süreçtir. Önüne geçilmesi mümkün değildir. İlk birkaç saat zararsız olan plak belli bir kalınlığa ulaşınca, içindeki bakteriler enflamasyonu başlatan toksik maddeler sentezlemeye başlar. Eğer plak dişlerden etkin bir şekilde uzaklaştırılamazsa kalsifiye olur ve diş taşı olarak bilinen dişlere yapışmış sert yapılara dönüşür. Mikrobiyal dental plak periodontal hastalıkların primer etyolojik faktörüdür ve aynı zamanda diş çürüğü ile ilişkilidir. Günlük olarak plağın uzaklaştırılmasında hasta işbirliğini kazanmak, tüm periodontal ve dental tedavilerin uzun vadeli başarısında önemli bir yere sahiptir.

 PLAK KONTROLÜ: Ağız hijyeni ile ilgili işlemlerde temel amaç plak kontrolü sağlanmasıdır.Plak kontrolü;dişlerin ve dokularınbakteriyel plaktan arındırılması ve dişler üzerinde veya bitişik gingival yüzeylerde tekrardan birikmesini engellemek demektir. Ağız hijyeninin sağlanması açısından önemli bir işlemdir. A)PLAK KONTROL YÖNTEMLERİ : Plak kontrolü, mikrobiyal dental plağın düzenli olarak diş yüzeylerinden uzaklaştırılması ve dişlerdeki ve bitişik dişeti yüzeylerindeki birikiminin önlenmesidir. Plak kontrol kullanılan materyale ve işlemi kimin uyguladığına göre iki başlıkta incelenebilir.

1)MEKANİK PLAK KONTROLÜ: Dişler üzerinde tutunan dental plağın fırça, kürdan (üçgen şeklinde), diş ipi ve ara yüz fırçası yardımıyla periyodik olarak kaldırılması işlemidir. Mekanik plak temizliği iki kısımda uygulanır. Bunlar diş fırçalama ve arayüz temizliğidir. Bunlardan bir veya ikisi de yapılmadığı taktirde dişte ve periodonsiyumda yıkım devam edecektir. 2)KİMYASAL PLAK KONTROLÜ: Plağın tutunmasını engellemek, gerekirse tutunmuş plağı uzaklaştırmak ve etkisiz hale getirmek amacına yönelik olarak kullanılan kimyasal ajanlarla yapılan işlemdir.