DİŞ ÇÜRÜĞÜ

 1)Çürüğün oluşmasında etkili faktörler nelerdir? 

Beslenme:En önemli faktörlerin başında gelmektedir.Anne karnındayken annenin beslenme alışkanlıkları,doğum sonrası bebeğin aldığı besinler ilerideki diş çürüklerine çok önemli rol oynar. Besinler iki yönden etkili olmaktadır. Birincisi besinlerin içerik etkisidir.Örneğin yağlar ve proteinler sindirilirken, plak içerisindeki son ürünlerinin bazik oluşuyla ağız içersindeki asidi nötralize ederek, bakterilerin tutunmsanı azaltıp ve çürük oluşumunu geciktirirken ;karbonhidratlar çürüğe neden olan başlıca besin grubunu oluşturmaktadırlar. Besinlerin ikinci etkisi ise mekanik etkidir. Kaba lifli çiğnemeyi gerektiren besinler zamanla dişlerin girintili yüzeylerini (fissürleri) aşındırarak mekanik tutunmayı etkiler. Çiğneme sırasında artan tükrük salgısıyla da mikroorganizmaların dişe tutunması engellenir. Diş fırçası kulanımdaki mekanik temizlik etkisi sağlanmış olur. Diş yapısı: Dişin morfolojik ve kimyasal yapısı çürüğe yatkınlığı belirlemektedir. Diş yüzeyinde tutucu alan ne kadar azsa çürük o kadar aza olur. Kimyasal olarak dişin yapısında kalsiyum karbonat, kalsiyum fosfat, oktakalsiyum fosfat, hidroksiapatit ve floritlenmiş hidroksiapatit en zor çözünen dolayısıyla de en zor çürüyen yapıdır. 

Kalıtım: Az çürüklü anne ve babaların çocuklarında da az çürük görülmesi, ikizlerdeki benzerlikler kalıtımın rolü oluduğunu düşündürmektedir. Irklararasında da zencilerde daha az çürük görülmesi gibi farklılıklar vardır. İç Salgı Bezleri: Tiroid ve paratiroid bezi hipofonksiyonlarında diş çürüğü çok artmaktadır. 

Vitaminler: A ve D vitamini eksikliğinde çürük oluşumunu artmaktadır. 

Tükürük: Bakterilere yaşam ortamı hazırlamaktadır. Müköz ve seröz olarak iki tipte sınıflandırılır. Müköz tükrük daha yoğun olması ve yıkayıcı etkisinin azalması nedeniyle çürük açısından olumsuzdur. Tükrüğün pH’sının 6.9’un altına inmesi çözünmeyi kolaylaştırmaktadır.Karbonhidratlı bsein alımı müköz tükrüğü artırarak çürüğe zemin hazırlar. Sistemik bazı hastlıklar tükrük salgısını azaltmaktadır. Baş-boyun bölgesinde görülen radyoterapi de tükrük bezlerin salgısını azaltarak çürüğe yol açmaktadır. Parotis bezi çıkarıldığında çürüğün çok fazla arttığı yapılan deneylerle gösterilmiştir.Dişlerin dil yüzeyinde daha az çürük olması yine bu bölgeyi tükrüğün daha iyi yıkamasına bağlanmaktadır. 

2)Diş çürüğünü tanımlayıp çürük risk gruplarına göre sınıflandırma yapılırken hangi faktörler ele alınır? 

Diş çürüğü, bakteri plağı içinde üretilen organik asitlerin neden olduğu, başlangıçta reversible, kavitasyon oluştuktan sonra ise irreversible madde kaybıdır. Etiyolojik faktörler, çürük prevelansı, çürük insidansı, çürüğü etkileyen dış faktörler, çürüğü etkileyen iç faktörler, koruyucu faktörler, Sistemik Faktörler, Ağız Bakımı, Tükürük Bakteri Seviyesi, Tükürük Akış Hızı ve Tamponlama Kapasitesi, Diyet, Flor Kullanımı, Sosyoekonomik durum, Diş hekimi ziyaretleri çürük risk gruplarının sınıflandırılması yapılırken göz önünde bulundurulur. Etiyolojik faktörler: Mevcut çürük durumu, fluorid alımı, tükürük bakteri seviyesi, beslenme alışkanlıkları, yaş ve eğitim seviyesidir. Etiyolojik olmayan faktörler: Sosyoekonomik faktörler, sistemik durum, tükürük kalsiyum ve fosfat seviyesi gibi verilerdir. Brunton (2002) bireylerin risk durumunu etkileyen faktörlerin fermente olabilen karbonhidratlardan zengin diyet, fermente olabilen karbonhidratların tüketim sıklığı, tükürük Laktobasil ve S. mutans varlığı ve miktarı, tükürük akış hızı ve tamponlama kapasitesi, sosyoekonomik durum ve sosyal hikaye, mevcut çürük durumu, ağızda var olan kavitasyon oluşmuş ve oluşmamış çürükler, düzenli diş hekimi kontrolleri, flor ve klorheksidin kullanımı, diş hekimliği açısından önemi olan sistemik hastalıklar olabileceğini öne sürmüştür. Araştırıcılar farklı sınıflamalar yapsalar da çürük riskini modifiye edici faktörler şu şekilde sıralanabilir: 

 Sistemik Faktörler

  Geçmiş Çürük Deneyimi

  Ağız Bakımı 

 Tükürük Bakteri Seviyesi 

 Tükürük Akış Hızı ve Tamponlama Kapasitesi 

 Diyet 

 Flor Kullanımı 

 Yaş 

 Cinsiyet 

 Diş hekimi ziyaretleri 

Karyogram 

Karyogram çürüğe sebep olan birçok faktörü ve parametreyi bir arada değerlendirerek bireye özel çürük risk profilini değerlendiren ve grafiksel olarak gösteren aynı zamanda yeni çürük oluşumunu önlemek için hedeflenen koruyucu önlemler konusunda öneride bulunan bir bilgisayar programı olarak 1996 yılında literatüre girmiştir